İkili vətəndaşlıq: Hüquqla çərçivələnən dilemmanın sərhədləri

Azərbaycan Respublikasında ikili vətəndaşlıq məsələsi hüquqi və strateji əhəmiyyət kəsb edən mövzulardan biridir. “Azərbaycan Respublikasının Vətəndaşlıq haqqında” Qanunu ikili vətəndaşlığı tanımır və vətəndaşların digər ölkənin vətəndaşlığını qəbul etdikdə bu barədə dövlət orqanlarına məlumat verməsini tələb edir. Məlumat vermək prosesi Dövlət Miqrasiya Xidmətinin elektron xidmətləri vasitəsilə sadələşdirilib və vətəndaşlar bu proseduru rahatlıqla həyata keçirə bilərlər.

Qanunun hüquqi təhlili

Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, vətəndaşlar başqa ölkənin vətəndaşlığını qəbul etdikdə, bu barədə bir ay ərzində dövlət orqanlarına məlumat verməlidirlər. İkili vətəndaşlıq rəsmi şəkildə tanınmasa da, belə şəxslər Azərbaycan qanunlarına əsasən hələ də Azərbaycan vətəndaşı olaraq qalır və onlara tətbiq olunan hüquqi tənzimləmələr də buna uyğun olur. Bu yanaşma dövlətin hüquqi çərçivəsini və vətəndaşlıq siyasətini gücləndirmək məqsədi daşıyır.

Beynəlxalq təcrübə ilə müqayisə

Bir çox ölkələr, o cümlədən Fransa və Kanada, ikili vətəndaşlığı qəbul edir. Onlar bu yanaşmanı xaricdə yaşayan vətəndaşlarla əlaqələri gücləndirmək və beynəlxalq əlaqələri möhkəmləndirmək üçün istifadə edirlər. Lakin Azərbaycan dövlət maraqlarına uyğun olaraq daha ehtiyatlı yanaşma tətbiq edir və ikili vətəndaşlığı rəsmən tanımır. Vətəndaşlar yalnız Azərbaycan vətəndaşı kimi qəbul edilir və onların bütün hüquq və öhdəlikləri bu status əsasında tənzimlənir.

İkili vətəndaşlığın hüquqi təsirləri

Xaricdə yaşayan Azərbaycan vətəndaşları üçün ikili vətəndaşlıq xüsusi çətinliklər yarada bilər. Məsələn, başqa ölkədə doğulan azərbaycanlı uşaqlar həm Azərbaycan, həm də digər ölkənin vətəndaşı olduqda, bu vəziyyət müəyyən hüquqi ziddiyyətlərə səbəb ola bilər. Lakin dövlətin vətəndaşlıq siyasəti yalnız Azərbaycan vətəndaşlığını tanımaqla, bu çətinlikləri hüquqi müstəvidə həll etməyə çalışır.

Gələcək perspektivlər

Gələcəkdə ikili vətəndaşlıq məsələsi yenidən gündəmə gətirilə və geniş müzakirələrə çıxarıla bilər. Beynəlxalq təcrübəyə əsaslanaraq, bəzi hüquqşünaslar ikili vətəndaşlığın qəbulunun Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələrini möhkəmləndirəcəyini və xaricdə yaşayan vətəndaşların hüquqlarını qorumağa kömək edəcəyini bildirirlər. Lakin hazırkı qanunvericilik Azərbaycanın milli maraqlarını və hüquqi sabitliyini qorumağa xidmət edir.

Nəticə

Azərbaycan qanunvericiliyi ikili vətəndaşlığı tanımasa da, bu mövzu dövlətin hüquqi və strateji maraqlarını qorumağa yönəlib. Vətəndaşların qanuna riayət etməsi və məlumat vermə proseduruna əməl etməsi bu siyasətin davamlılığını təmin edir. Bu yanaşma, həm dövlət maraqlarını, həm də vətəndaş hüquqlarını balanslı şəkildə tənzimləyir.

Aytac Qurbanova

Hüquqşünas